Μπορεί ο γαλλικός (και πιο διαδεδομένος τίτλος) της τελευταίας ταινίας του Max Ophuls να είναι Lola Montès, αλλά οι κατά τόπους διανομείς της, δε είδαν απαραίτητα από την ίδια σκοπιά το περιεχόμενο της ταινίας, ούτε συμφώνησαν με το λιτό τίτλο που περιλαμβάνει μόνο το όνομα του βασικού χαρακτήρα.Η Lola Montès, μια μάλλον ήσυχη Γαλλίδα νεαρά έχει την ατυχία να χάσει τον πατέρα της και να καταλήξει φόρτωμα στη μητέρα της, που προτιμάει τα φλερτ και τις διασκεδάσεις από την ενασχόληση μαζί της. Κι ενώ η κακιά μάνα κανονίζει να την παντρέψει με εύπορο γηραιό κύριο, η Lola διαλέγει ένα στρατιωτικό που μετατρέπεται σε μέθυσο γυναικά αμέσως μετά το γάμο. Η μικρή το σκάει, αλλά η ατυχία της φτάνει να τη μετατρέψει σε στοχοπροσηλωμένο άτομο που αποζητάει την επιτυχία στο καλλιτεχνικό στερέωμα, συγκεκριμένα στον όχι-και-τόσο-κλασικό χορό (επιδίδεται στους ισπανικούς χορούς κυρίως). Τα καταφέρνει άμεσα, σε συνδυασμό πάντα με το φλογερό ταμπεραμέντο και το λάγνο(sic) παρουσιαστικό της και οι σύγχρονοι της κοτσάρουν τον τίτλο της μοιραίας γυναίκας, ήτοι ξεμυαλίστρας, λες και αυτή φταίει αν οι άντρες είναι τόσο ηλίθιοι που ζητάνε επίμονα το χαμό τους --αφού πρώτα τρέξουν με γέλια και χαρές πίσω από τα φουστάνια της.
Τι σημαίνει λοιπόν femme fatale, τελικά, εκτός από θανατηφόρα γοητευτική; Στους μισούς διαφεύγει, όντας γαλλικό, παραπλανητικό και εύηχο, αλλά τελικά πιο πολύ κατηγορία είναι, παρά κολακεία ο χαρακτηρισμός. Μάλλον, αυτό το ασαφές "μοιραία γυναίκα" είναι απλός ευφημισμός της ανήθικης γυναίκας, αν μη τι άλλο για τους σεξιστές που κυκλοφορούν με το τσουβάλι εκεί έξω, κυρίως όμως για τους ίδιους τους εφευρέτες του όρου: τους αμερικανούς που φοβισμένοι γυρνώντας από τον πόλεμο αντίκρυσαν γυναίκες ικανές να τα βγάλουν πέρα χωρίς την αντρική αρωγή.
Ενώ λοιπόν στο Ηνωμένο Βασίλειο η ταινία δίνοντας το βάρος στην πτώση από τις καρδιές ισχυρών αντρών στο έλεος του κοινού της, και δη αμερικάνικου, μετονομάστηκε σε The Fall of Lola Montes, για τις Ηνωμένες Πολιτείες χρειαζόταν απαραιτήτως ηθικοπλαστικός τίτλος. The Sins of Lola Montes, λοιπόν, γιατί το αμερικάνικο κοινό οφείλει να ταυτίσει τις αμαρτίες με το κακό τέλος και την εξαθλίωση, πάνω απ' όλα. Που σημαίνει ότι ενώ στην Ευρώπη ακούμε femme fatale και σκεφτόμαστε αδίστακτες, κλασάτες γυναίκες, αλλού σκέφτονται horny bitches, die in hell.
Όσοι δουν λίγο πιο πέρα από το επίπεδο storyline και τα διδάγματα τύπου "η ζωή είναι ένα μεγάλο τσίρκο", θα διακρίνουν την εύστοχη μεταφορά περί καλλιτέχνη που τέμνεται και επιδεικνύει τα σκοτεινά εσώτερά του στο κοινό, τον ίδιο το σκηνοθέτη ενδεχομένως που ενώ, σαν τη Lola, προκαλούσε αίσθηση με την τέχνη και την τεχνική του όσο ήταν around Europe, πηγαίνοντας στην άλλη άκρη του ωκεανού την πάτησε άσχημα και κατέληξε να κάνει flops, ελλείψει ευαισθησίας κοινού, γαρ. Ίσως πάλι κάποιος πιάσει αχνά μια ανόσια νύξη: η Lola υποφέρει για να εξιλεωθεί σαν τη Μαρία Μαγδαληνή ή καμιά Αγία Αικατερίνη, αν και ως παρουσία εξωτερικά φέρνει πιότερο σε φιγούρες της Παρθένου Μαρίας και σε βασίλισσες του ισπανόφωνου κόσμου. Άλλωστε είναι βαθιά θρήσκα, έχει κρεμασμένο(όπως φαίνεται στη foto) ευμεγέθη σταυρό στο τροφαντό της στήθος.
2 comments:
Δεν νομίζω ότι μπορείς να με θεωρήσεις σεξιστή. Δες πολλά άλλα σχόλιά μου για ταινίες και ίσως πειστείς για το αντίθετο.
Ο όρος "εταίρα", χρησιμοποιείται ακριβώς σε εισαγωγικά για να δείξει ότι η Λ. δεν είναι αυτό ακριβώς. Άλλωστε, ακομα και ο παραλληλισμός εννοεί τις εταίρες με την αρχαία ελληνική έννοια, που δεν ήταν ακριβώς πόρνες όπως οι σύγχρονες, αλλά κάτι πιο σύνθετο.
Αν κάτι δικαιολογεί πάντως τον όρο είναι ότι η Λ. δεν είναι απλώς μια ελεύθερη γυναίκα που χαίρεται τον έρωτα παρά τους περιορισμούς της εποχής της, αλλά το ότι τον "χαίρεται" μόνο με διασημότητες: Με τον "σούπερ σταρ" της εποχής Φραντς Λιστ, με έναν βασιλιά και ένα πλήθος άλλων πλούσιων και διάσημων (και ΜΟΝΟ πλούσιων και διάσημων) που απαγγέλει κάποια στιγμή ο παρουσιαστής του τσίρκου. Οπότε...
Όσο για τα πολύ ενδιαφέροντα σχόλιά σου για τους αμερικάνικους τίτλους, σαφώς συμφωνώ για την ανάγκη της πλειοψηφίας των αμερικάνων για ηθικοπλαστικές καταστάσεις. Ενώ όμως το "Sins of LM" είναι γελοιωδέστατο, το "Fall o LM" πιάνει νομίζω ακριβώς το νόημα του φιλμ (ερήμην του δημιουργού βεβαίως). Αυτό ακριβώς είναι όλο το point: Η πτώση, η κατάντια της Λ. Πράγμα που, με τη σειρά του, θέτει εν αμφιβόλω τον φεμινισμό του Ophuls. Διότι, σαφώς η Λ. είναι ελεύθερη, ανεξάρτητη, εντελώς μπροστά από την εποχή της - και ο Ο. μοιάζει να το θαυμάζει αυτό - πλην όμως... "βλέπετε πού καταντάνε αυτές;" (μοιάζει τελικά να μας λέει): "Από τους βασιλιάδες στο 1 $ το χειροφίλημα... Οπότε, προσέξτε εσείς οι πολύ ελεύθερες..."
Όλα αυτά βέβαια τα ερμηνεύω με μια σύγχρονη οπτική, το ξέρω, ενώ μιλάμε για το 1955. Αλλά...
Συγνώμη για το πελώριο post. Περιμένω απάντηση για συνέχιση μιας πολύ ενδιαφέρουσας κουβέντας.
Πιο εύστοχοι σχετικά με το τι ακριβώς προσπαθεί να μας πει η ταινία είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Ophuls δείχνει μεταφορικά την κατάντια του καλλιτέχνη(sic) στην Αμερική. Η Λόλα στην Ευρώπη θριάμβευε, στην Αμερική έγινε θέαμα τσίρκου. Κάπως έτσι, τηρουμένων των αναλογιών, αισθάνθηκε και ο Ophuls ότι έγινε με τον ίδιο.
Αν, όμως, υποθέσουμε ότι η Λόλα είναι μεστός χαρακτήρας, πέρα από μεταφορική φιγούρα, τότε ο Ophuls την ψέγει μονάχα γιατί προτίμησε την εύκολη ζωή, για την ακρίβεια το χρήμα, έστω και με αντάλλαγμα το "ρεζίλεμα", αντί να εμπιστευτεί τη μοίρα της στον απένταρο φοιτητή που της προσέφερε την καρδιά του. Άρα, περισσότερο ως διαπίστωση ότι it's all about money μπορώ να εκλάβω την ταινία, παρά ως αντιφεμινιστική έκφραση του Ophuls.
Post a Comment