The Maltese Falcon (1941)

You know what, if you choose to watch open-air cinema in Luxembourg, you might be a bit cold; you might need a warm jacket or even a raincoat. But it's worth it.

Scarlet Street (1945)

Chris proposes to paint her. Kitty gives him the nail lacquer she was holding. -Make them a masterpiece! she exclaims. He wouldn't say no, why would he; servility to the object of desire gives much wanted pleasure to some of us. He doesn't even bother to explain he meant something totally different. He doesn't  bother to think she is making fun of him, either.

The Convent (1995)

Religiousness is embedded in everyday life, you cannot escape it. There's no point even in trying; frankly, I've given up. I prefer to submerge in the religious experience nowadays, not as a believer, but as a tourist. Religions have certain things to bring to a dry post-modern life, as Alain de Botton noticed recently.

Having visited the Cathedral in Nancy and having bought  a dozen of the famous macarons, I settled in my couch and decided to watch the seven-year-old Convent (1995); not so much for the pious title, as for his stars and especially his perennial Festivals favourite Manoel de Oliveira. I started eating the macarons -they were made following a secret nuns' recipe- and I pushed play. The titles were a bit kitschy -a canary yellow tone- but auterism is bizzare sometimes, so I persevered. 

Orgasms, anyone?

" The classic femme fatale was known for her trigger-happy killings, not her orgasms. Her sexuality per se was passive, limited to its allure. Although narratively she manoeuvred the male protagonist with her sexuality, the specifically sexual desire and pleasure it served belonged to the male. "

Chris Straayer, "Femme Fatale or Lesbian Femme: Bound in Sexual Différance", in Women in Film Noir, Ed. E. Ann Kaplan, London: BFI Publishing, 1998

How a femme fatale becomes invincible: Bound (1996)

Πάντα αγαπούσα τις μοιραίες γυναίκες. Συχνά τόσο προσηλωμένα, ώστε να μην κάνω ρούπι χωρίς αυτές, χωρίς κάτι από την αύρα τους, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια της συνειδητοποίησης ότι ανήκω κι εγώ στο ίδιο γένος. Από κει ήρθε η έντονη αγάπη στο μαύρο χρώμα, στις faux βλεφαρίδες, στο κόκκινο κραγιόν και στα ψηλοτάκουνα, ακόμη και σε όποιο κόψιμο έμοιαζε κάπως με το Νew Look του Dior. Η μεγαλύτερη απόδειξη ότι τα είδωλά μου με έσερναν απ' τη μύτη είναι σίγουρα η ανάμνηση του πρώτου μου κρυφού τσιγάρου: δεν ήταν σε μια τουαλέτα παρέα με άλλα συνομήλικα κοριτσάκια που πέθαιναν να κάνουν κάτι απαγορευμένο, όχι. Καθρεφτιζόμουν σε μια μισοξεφτισμένη βιτρίνα ενός παλιού μαγαζιού στην Ερμού, γιατί γυρνώντας από μια από τις ανέμελες εφηβικές εξόδους μου, ντυμένη στα μαύρα, μακιγιαρισμένη και με ανάλογο καπέλο, θεώρησα ότι έμοιαζα αρκούντως σε αυτές που τόσο θαύμαζα. Είπα λοιπόν να δω πόσο καλή θα ήμουν και στο τελευταίο κομμάτι της γοητείας τους, στο χειρισμό δηλαδή του πιο προφανούς φαλλικού συμβόλου επάνω τους --που τότε ο νους μου δε μπορούσε ουδόλως να το συλλάβει ως τέτοιο-- πλην όμως με απογοητευτικά αποτελέσματα.

Κάπου στη συνέχεια αντιλήφθηκα πόση δύναμη χαρακτήρα και επίγνωση χειρισμών απαιτεί η επικίνδυνα χειραφετημένη/συνειδητοποιημένη εξωτερική εμφάνιση των γυναικών που κυνηγούν αρσενικά με κινήσεις ύπουλες, μα, φαινομενικά αθώες, όπως το σταύρωμα της γάμπας τυλιγμένης με σκούρο καλσόν ή η ύγρανση των χειλιών συχνότερα από το κανονικό με κραγιόν στο χρώμα του αίματος, μετά έντρομη βρέθηκα (καπακωμένη) στην αντίπερα όχθη του υπάκουου θηλυκού, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη μοιάζω στα είδωλά μου, αλλά να ντρέπομαι να τα επικαλεστώ ως έμπνευση προς αποφυγήν ειρωνικού γέλωτος και αργότερα αναγκάστηκα να απωλέσω το παραμικρό ενδιαφέρον μου για το αρσενικό φύλο. Κυρίως, επειδή οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ των δυο εχθρικών φύλων με εξουθένωσαν και εκ των πραγμάτων ότι η μόνη λύση να τις αποφύγει κανείς είναι η προσκόλληση σε ομοφυλοφιλικές σχέσεις --έτσι, για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.

Κάπου εκεί για να επιβεβαιώσει τα συμπεράσματά μου ήρθε (αργά) το Bound (1996) η μεγαλειώδης απαρχή των αδερφών Wachowski --που τους ξέρετε για τις πιο mainstream ματριξοδουλειές τους. Ένα απόλυτα στυλιζαρισμένο neo-noir που τα έχει όλα, όπως οι παραδοσιακοί προκάτοχοί του: μια μοιραία γυναίκα, έναν άντρα που έχει φορτωθεί και συντηρείται κάτω από τις φτερούγες του με αηδία σχεδόν, μερικούς μαφιόζους που συμπληρώνουν την πλοκή και το τρίτο άτομο. Αυτό που έρχεται από το πουθενά, τύπου τυχοδιώκτη με παράνομα θαμπό παρελθόν που θα βοηθήσει τη μοιραία γυναίκα να ξεφύγει από τις δαγκάνες της αποπνικτικής ζωής όπου οικειοθελώς , ας πούμε λόγω κακών υπολογισμών, τοποθετήθηκε, και να μεταπηδήσει στο επόμενο στάδιο, μια νέα ζωή όπου θα της επιτρέπεται να πετάξει την ηλίθια προβιά του αρνιού από πάνω της (i.e. άκακο, άβουλο "piece of sexual candy") και να αφήσει τη μέσα της ύαινα να ξεχυθεί.

Το Bound, όμως, αποφασίζει να πάει παραπέρα κι εδώ κάπου έγκειται η βασική παρέκκλιση από τα κλασικά noir, όπου η μοιραία γυναίκα --όντας αποκλειστική εφεύρεση ανδρών σκηνοθετών-- έχει τέλος μαύρο κι άραχνο, παίρνοντας ενίοτε μαζί της όλα ή έστω κάποια από τα θηράματά της, ήτοι άντρες που γοητεύονται ανεξέλεγκτα και αδυνατούν να διατηρήσουν τις εγκεφαλικές τους λειτουργίες σε ανεκτά επίπεδα. Οι περίεργοι αδερφοί αγαπούν την μοιραία τους Jennifer Tilly, όσο αγαπούν και το χαρακτήρα που εμφανίζεται να τη σώσει από την πολύχρονη δουλεία στη λιγδωμένη αγκαλιά του Caesar. Για να της επιτρέψουν να ζήσει και να ευτυχήσει απαλλαγμένη από την παράδοση που τη θέλει στην πυρά για παραδειγματισμό όσων θηλυκών εκεί έξω επιδίδονται σε αντρικές φαντασιώσεις, τη ζευγαρώνουν με μια butch τόσο λίγο butch όσο η Gina Gershon. Τώρα άνετα μπορούν να ακυρωθούν τα εγωιστικά συναισθήματα που προέρχονται από τη διαφορά φύλου και upbringing και να υπάρξει έστω και η ελάχιστη σύμπνοια. Δυο γυναίκες εναντίον ενός τύπου που ξεπλένει(κυριολεκτικά) χρήμα για τη Μαφία φαίνεται πιο πιστευτό σενάριο από την προηγούμενη μουντή εκδοχή του. Όχι μονάχα πιο πιστευτό, αλλά και θελκτικότερο οπτικά. Γιατί δεν είναι μόνο σωματικό ρίγος αυτό που μοιράζονται οι δυο τους, είναι θα έλεγα και ρίγος που πηγάζει από το (αδύναμο) φύλο τους, μια ζέση, μια πυρετώδης ζάλη να είναι από πάνω, μια καταπιεσμένη έπαρση γυναικείας κοπής που ζητάει να βρει ικανοποίηση.

Πράγμα που σημαίνει ότι, ναι, οι μοιραίες γυναίκες μπορούν άνετα να καταστρώσουν σχέδια άρτια και να τη βγάλουν καθαρή, αρκεί να έχουν χείρα βοηθείας (δώσε βάση), προερχόμενη όμως από το ίδιο φύλο. Τότε, και με την αγαστή βοήθεια κάποιου μη-μισογύνη σκηνοθέτη τα τελευταία πλάνα χαιρετίζουν τον πρόσφατα αποκτημένο πλούτο και την ελευθερία τους, αντί να περιγράφουν παραδειγματικά το χαμό τους. Ίσως πάλι να χαιρετίζουν το ευτυχές ζεύγος τόσο μεγαλόψυχα και υπό τους ήχους του She's a lady του Paul Anka πιότερο για τη visual pleasure που παίρνει το αντρικό κοινό από τους εναγκαλισμούς δυο πρωταγωνιστριών με τη λιγότερη δυνατή ανδροπρεπή αύρα. Έστω κι έτσι, η στυγερή λαιμητόμος των κλασικών noir ξεχνάει να πάρει το κεφάλι της γοητευτικής δολοπλόκας με τα φορέματα που απλά επιτείνουν το craving να της τα αφαιρέσεις και αρκείται να πετσοκόψει τους διεφθαρμένους άντρες της ιστορίας, κι αυτό μόνο ευφορία μπορεί να προκαλέσει.

Is a femme fatale a slut?: Lola Montès

Μπορεί ο γαλλικός (και πιο διαδεδομένος τίτλος) της τελευταίας ταινίας του Max Ophuls να είναι Lola Montès, αλλά οι κατά τόπους διανομείς της, δε είδαν απαραίτητα από την ίδια σκοπιά το περιεχόμενο της ταινίας, ούτε συμφώνησαν με το λιτό τίτλο που περιλαμβάνει μόνο το όνομα του βασικού χαρακτήρα.

Η Lola Montès, μια μάλλον ήσυχη Γαλλίδα νεαρά έχει την ατυχία να χάσει τον πατέρα της και να καταλήξει φόρτωμα στη μητέρα της, που προτιμάει τα φλερτ και τις διασκεδάσεις από την ενασχόληση μαζί της. Κι ενώ η κακιά μάνα κανονίζει να την παντρέψει με εύπορο γηραιό κύριο, η Lola διαλέγει ένα στρατιωτικό που μετατρέπεται σε μέθυσο γυναικά αμέσως μετά το γάμο. Η μικρή το σκάει, αλλά η ατυχία της φτάνει να τη μετατρέψει σε στοχοπροσηλωμένο άτομο που αποζητάει την επιτυχία στο καλλιτεχνικό στερέωμα, συγκεκριμένα στον όχι-και-τόσο-κλασικό χορό (επιδίδεται στους ισπανικούς χορούς κυρίως). Τα καταφέρνει άμεσα, σε συνδυασμό πάντα με το φλογερό ταμπεραμέντο και το λάγνο(sic) παρουσιαστικό της και οι σύγχρονοι της κοτσάρουν τον τίτλο της μοιραίας γυναίκας, ήτοι ξεμυαλίστρας, λες και αυτή φταίει αν οι άντρες είναι τόσο ηλίθιοι που ζητάνε επίμονα το χαμό τους --αφού πρώτα τρέξουν με γέλια και χαρές πίσω από τα φουστάνια της.

Τι σημαίνει λοιπόν femme fatale, τελικά, εκτός από θανατηφόρα γοητευτική; Στους μισούς διαφεύγει, όντας γαλλικό, παραπλανητικό και εύηχο, αλλά τελικά πιο πολύ κατηγορία είναι, παρά κολακεία ο χαρακτηρισμός. Μάλλον, αυτό το ασαφές "μοιραία γυναίκα" είναι απλός ευφημισμός της ανήθικης γυναίκας, αν μη τι άλλο για τους σεξιστές που κυκλοφορούν με το τσουβάλι εκεί έξω, κυρίως όμως για τους ίδιους τους εφευρέτες του όρου: τους αμερικανούς που φοβισμένοι γυρνώντας από τον πόλεμο αντίκρυσαν γυναίκες ικανές να τα βγάλουν πέρα χωρίς την αντρική αρωγή.

Ενώ λοιπόν στο Ηνωμένο Βασίλειο η ταινία δίνοντας το βάρος στην πτώση από τις καρδιές ισχυρών αντρών στο έλεος του κοινού της, και δη αμερικάνικου, μετονομάστηκε σε The Fall of Lola Montes, για τις Ηνωμένες Πολιτείες χρειαζόταν απαραιτήτως ηθικοπλαστικός τίτλος. The Sins of Lola Montes, λοιπόν, γιατί το αμερικάνικο κοινό οφείλει να ταυτίσει τις αμαρτίες με το κακό τέλος και την εξαθλίωση, πάνω απ' όλα. Που σημαίνει ότι ενώ στην Ευρώπη ακούμε femme fatale και σκεφτόμαστε αδίστακτες, κλασάτες γυναίκες, αλλού σκέφτονται horny bitches, die in hell.

Όσοι δουν λίγο πιο πέρα από το επίπεδο storyline και τα διδάγματα τύπου "η ζωή είναι ένα μεγάλο τσίρκο", θα διακρίνουν την εύστοχη μεταφορά περί καλλιτέχνη που τέμνεται και επιδεικνύει τα σκοτεινά εσώτερά του στο κοινό, τον ίδιο το σκηνοθέτη ενδεχομένως που ενώ, σαν τη Lola, προκαλούσε αίσθηση με την τέχνη και την τεχνική του όσο ήταν around Europe, πηγαίνοντας στην άλλη άκρη του ωκεανού την πάτησε άσχημα και κατέληξε να κάνει flops, ελλείψει ευαισθησίας κοινού, γαρ. Ίσως πάλι κάποιος πιάσει αχνά μια ανόσια νύξη: η Lola υποφέρει για να εξιλεωθεί σαν τη Μαρία Μαγδαληνή ή καμιά Αγία Αικατερίνη, αν και ως παρουσία εξωτερικά φέρνει πιότερο σε φιγούρες της Παρθένου Μαρίας και σε βασίλισσες του ισπανόφωνου κόσμου. Άλλωστε είναι βαθιά θρήσκα, έχει κρεμασμένο(όπως φαίνεται στη foto) ευμεγέθη σταυρό στο τροφαντό της στήθος.

Femme Fatale ή Οδηγός Επιβίωσης: Μοιραία Γυναίκα

Δεν είναι εύκολο θέμα, δεν είναι ευσύνοπτο θέμα είναι όμως συνταρακτικό. Ποια είναι λοιπόν η μοιραία γυναίκα; Καταρχήν, ας δούμε τις συντεταγμένες της. Δεν είναι νέο εύρημα, υπήρχε σχεδόν πάντα. Είναι τόσο παλιά, όσο και ο κόσμος μας. Από τη στιγμή που ο καλός θεός έφτιαξε την Εύα, η πρώτη femme fatale ήταν πραγματικότητα, γιατί, μη γελιέστε, ποιο φίδι κι αηδίες, είδε κανείς κανένα φίδι; Αυτή ήταν ο πειρασμός προσωποποιημένος. Fatal Woman, Femme Fatale, Vamp, Μοιραία Γυναίκα ή όπως αλλιώς τη λένε, ας τη γνωρίσουμε.


ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Η μοιραία γυναίκα είναι συχνό μοτίβο σε κάθε μυθολογία που σέβεται τον εαυτό της. Οι αρχαίοι έλληνες είχαν ουκ ολίγες να τους προκαλούν δέος. Η Μήδεια σκοτώνει τη νέα γυναίκα του άντρα της και τα ίδια τα παιδιά της. Η Κίρκη απολαμβάνει πρώτα τα αρσενικά και μετά τα μεταμορφώνει σε ζώα, σε γουρούνια, κατά προτίμηση. Και οι δυο τους ήταν μάγισσες, πράγμα που τις κάνει ακόμη πιο ακαταμάχητες. Αλλά μην ξεχνάτε τις Σειρήνες, γιατί τι άλλο ήταν παρά κυριολεκτικά θανατηφόρες γυναίκες; Τραγουδούσαν ότι σε θέλουν στην αγκαλιά τους, για...να σε φάνε φυσικά! Μακάριος ο Οδυσσέας, συνάντησε εκείνες από τις οποίες κανείς δε γλιτώνει, αλλά το όραμα της Ιθάκης ήταν μέσα του πιο ζωντανό από αυτό της λαγνείας. Το πιο δυνατό χαρτί της του Ομήρου όμως είναι σίγουρα η Ωραία Ελένη. Ο Τρωικός Πόλεμος για να ξεπλυθεί η ντροπή από ένα της παραστράτημα ήταν η μεγαλειώδης απόδειξη της παντοδυναμίας της μυθικής ομορφιάς της.

Στα εβραϊκά κείμενα εκτός από την Εύα συναντάμε την πλανεύτρα Δαλιδά (αυτή ακριβώς είναι η Delilah στο τραγούδι του Tom Jones) που προδίδει τον αγαπημένο της Σαμψών χωρίς δεύτερη σκέψη. Κόβοντας τα μακριά μαλλιά του, αφαιρεί τη δύναμή του –δε μοιάζει αυτό με αλληγορία για τον προαιώνιο φόβο του ευνουχισμού; Η Σαλώμη χορεύει με τα χίλια πέπλα της και προκαλεί παραζάλη. Της τάζουν το πιο ποθητό δώρο. Το κεφάλι του Ιωάννη ζητάει για να σβήσει τη δίψα της για αίμα και κανείς δεν τολμά να της το αρνηθεί...Είναι και η Λίλιθ, που φέρεται να είναι η πρώτη γυναίκα του Αδάμ που τον εγκατέλειψε, επειδή δεν δεχόταν την υποταγή. Κατέληξε να συναναστρέφεται με Δαίμονες και να γεννάει μικρά δαιμονικά παιδάκια.

Στο ρωμαϊκό κόσμο πάλι, κάθε άλλο παρά έλειψαν οι μοιραίες γυναίκες. Η Μεσσαλίνα, από μικρή στην αυλή του Καλιγούλα, έμαθε να χρησιμοποιεί τα κάλλη της προς όφελός της. Όταν παντρεύτηκε τον Κλαύδιο, εκτός από όργια επιδόθηκε και σε δολοφονίες, εκτοπισμούς μέχρι που βρέθηκε και γι’ αυτήν κοφτερό μαχαίρι. Η Κλεοπάτρα πλάνεψε με τη σειρά της δύο ρωμαίους αυτοκράτορες και κατάφερνε να κυβερνάει ανενόχλητη την Αίγυπτο. Όχι μικρό κατόρθωμα για μια απόλυτα ανδροκρατούμενη εποχή. Δε χάρηκε ούτε αυτή το φυσικό θάνατο, προτίμησε το τσίμπημα από δηλητηριώδες φίδι.

Η Λουκρητία Βοργία είναι πασίγνωστη για τους αμέτρητους γάμους της. Παντρευόταν σύμφωνα με πολιτικές ίντριγκες, όποιος είχε μεγάλη δύναμη στην Ιταλία την εποχή της Αναγέννησης γινόταν ο επόμενος άντρας της. Όλοι κατέληγαν κυνηγημένοι, στραγγαλισμένοι, εν ολίγοις, είχαν μαύρο τέλος, στο οποίο βοηθούσε και το πανίσχυρο συγγενολόι της Λουκρητία, πατέρας, αδέλφια, θείοι και δε συμμαζεύεται.

Εκείνη όμως, που αναμφισβήτητα καθόρισε πολλά από τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους γυναικών, είναι η Mata Hari. Υπαρκτό πρόσωπο, παρόλη τη μυθική της διάσταση, κατάσκοπος κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, έζησε στο Παρίσι ως χορεύτρια εξωτικών χωρών και έδινε τα χάδια της αντί πολύτιμων πληροφοριών. Καταδικάστηκε εις θάνατον, η δύστυχη και εικάζεται ότι αυτοί που την τουφέκισαν είχαν δεμένα μάτια, ώστε να μην υποκύψουν στα θέλγητρά της!


Η ΜΟΙΡΑΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΙΣ ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Όλοι σχεδόν οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν κάποια στιγμή από το μοτίβο της μυστηριακής γυναίκας με ακαταμάχητο έως επικίνδυνο ερωτισμό. Οι μοιραίες γυναίκες θεωρήθηκαν ενίοτε και ερωτικά ακόρεστες, γεγονός που δικαιολογεί τις απεικονίσεις τους από τους περισσότερους ζωγράφους. Συνήθως γυμνές, όμως με ανεπιτήδευτη γύμνια, με πλούσια μακριά μαλλιά και ακαταμάχητο βλέμμα ξέρουν καλά τη δύναμή τους και δεν το κρύβουν. Αποπνέουν τη σιγουριά ότι μπορούν να γίνουν το απόλυτο αντικείμενο πόθου. Παράδοση δίχως όρους είναι απαραίτητη για τα αρσενικά που πιάνουν στα δίχτυα τους.

Ο Dante Gabriel Rossetti ζωγράφισε τη Lady Lilith. Ο Tiziano, o Gustave Moreau και πολλοί άλλοι ζωγράφισαν τη Σαλώμη. Ο Oscar Wilde μάλιστα έγραψε ένα θεατρικό με θέμα τον ιστορικό χορό της. Ο Rembrandt και ο Rubens είναι κάποιοι από αυτούς που απεικόνισαν τη Δαλιδά. Ο Tiepolo προτίμησε την Κλεοπάτρα, που ενέπνευσε και τον Shakespeare στο θεατρικό του έργο Αντώνιος και Κλεοπάτρα. Ο Waterhouse ζωγράφισε την Κίρκη. Ατέλειωτος ο κατάλογος των αντρών που η ιδέα της μοιραίας γυναίκας, είτε προσωποποιημένη είτε στην αφηρημένη της μορφή έγινε η σπίθα για το δημιουργικό τους οίστρο. Ο Keats έβαλε στους στίχους του τη La Belle Dame sans Merci :

I met a lady in the meads
Full beautiful, a faery's child;
Her hair was long, her foot was light,
And her eyes were wild.

και οι Velvet Underground τραγούδησαν:

Here she comes; you better watch your step
She's going to break your heart in two, it's true
'Cause everybody knows
She's a femme fatale

Ο Edward Munch, πιο προχωρημένος, ζωγράφισε τη Vampire, εμπνευσμένος από τις γοτθικές ιστορίες. Η Carmen του Merime και του Bizet είναι ακόμη μια στην ατέλειωτη παρέα, αν και σίγουρα, λιγότερο επικίνδυνη από άλλες, όπως η Nana του Zola. Τι κι αν δεν έφερνε το θάνατο, χαλούσε μόνο οικογένειες και περιουσίες. Αντίθετα, κανένας εραστής της Lulu του Frank Vedekint δεν είχε την τύχη να ζήσει, αφού την είχε γευτεί, μέχρι ο Τζάκ ο Αντεροβγάλτης να την ξεκάνει. Ο κατάλογος είναι ενδεικτικός, αλλιώς θα απαριθμούσα για πολύ ακόμη.

FILM NOIR

Στο φιλμ νουάρ η μοιραία γυναίκα αποκτάει τη γνωστή της εικόνα. Η φυσική ομορφιά απέχει πολύ από το να είναι το ζητούμενο. Η άψογη μυστηριώδης εικόνα της είναι, αντίθετα, φτιαγμένη με πολλή προσοχή. Φοράει κατακόκκινο κραγιόν ή εν πάσει περιπτώσει έχει έντονα βαμμένα χείλη και βαθύ βλέμμα Τα ρούχα της περισσότερο δίνουν μύριες υποσχέσεις για αυτό που καλύπτουν και σε προκαλούν να τα της τα βγάλεις, παρά αποκαλύπτουν. Βλέπετε, ο κώδικας Χαίηζ εκείνη την εποχή απαγόρευε την έκθεση γυμνού. Μακριά φορέματα που τονίζουν τις καμπύλες αγκαλιάζοντας το σώμα, μακριά γάντια, καπέλα και βέλο. Κάθε άλλο παρά μαλθακές είναι οι κάτοχοι τέτοιας γοητείας. Φλερτάρουν την εικόνα της σκληρής γυναίκας –οι βάτες στους ώμους και τα αντρικά κοστούμια είναι και αυτά συχνή τους αμφίεση. Όπως επίσης τα πιστόλια και τα τσιγάρα, όχι πια προνόμιο των αντρών, όμως αναμφισβήτητα φαλλικά σύμβολα. Καταφέρνουν να συνδυάζουν όλα τα παραπάνω με τα ψηλοτάκουνά τους που τις συνοδεύουν σε όλα τα σκοτεινά πλακόστρωτα. Το παρελθόν τους είναι επτασφράγιστο μυστικό, πράγμα που συντελεί με τον τρόπο του στη μυστηριώδη αύρα τους. Στις επιθυμίες τους συγκαταλέγονται εκτός από επιβολή και δύναμη –που μεταφράζεται κυρίως σε εκμετάλλευση του αντρικού πληθυσμού- η κατάκτηση πλούτου και δόξας. Κινούνται σε παράνομους δρόμους για να τα καταφέρουν, προβάλλουν τον ερωτισμό τους για να πιάσουν σαν αράχνες τους άντρες στα δίχτυα τους, είναι άπληστες και ψεύτρες και ευνουχίστριες. Η κατάληξή τους, όπως και αυτή των θυμάτων τους δεν είναι η καλύτερη: καταστροφή, θάνατος, ξεπεσμός.

Όλα αυτά δεν κολακεύουν ακριβώς τη γυναίκα, δεν είχαν άλλωστε αυτό το σκοπό. Η αλλαγή του γυναικείου status quo στη μεταπολεμική Αμερική ενόχλησε όλους τους βετεράνους που γύρισαν και άρχισαν να ψάχνουν εις μάτην για δουλειά. Οι νοικοκυρές που βγήκαν από την κουζίνα για να κρατήσουν τις δουλειές και να στηρίξουν τη χώρα τους στον πόλεμο καταχάρηκαν με τις νέες τους ασχολίες και έκαψαν για πάντα τις ποδιές τους. Οι ταινίες της εποχής για πρώτη φορά επικεντρώθηκαν στη γυναικεία φιγούρα. Οι πρωταγωνίστριες προσωποποίησαν τον αρχέγονο φόβο των αντρών: γυναίκες πιο δυνατές από αυτούς, αλλά, δυστυχώς ακαταμάχητες( και με σοβαρά ψυχοπαθολογική συμεριφορά!).[1]

Αρχετυπικά film noir με πρωταγωνίστριες-πρότυπα του είδους είναι αρκετά. Μερικά από αυτά που άφησαν ιστορία: Out Of The Past και Jane Greer. Η Lady from Shangai και η Gilda είναι η Rita Hayworth που κάνει κόσμο να σκοτώνεται στα πόδια της. Στο The Postman Always Rings Twice η Lana Turner βάζει τον εραστή της να σκοτώσει τον άντρα της, πράγμα που τον οδηγεί σε καταδίκη εις θάνατον. Η Barbara Stanwyck στο Double Indemnity λέει, κλασικά, άλλη ιστορία αντί της πραγματικής...δεν είναι τόσο αθώα, όσο θέλει να παρουσιάσει στο χωρίς αντιστάσεις άντρα που χτυπάει την πόρτα της. Στο Mildred Pierce η Jane Crawford ανταγωνίζεται την κόρη της, αλλά για κακή της τύχη, εκείνη είναι η αδίστακτη της ιστορίας.

Συνεχίζεται...

[1] http://www.albany.edu/scj/jcjpc/vol8is3/snyder.html