L’eclisse: νωχελικές καλοκαιρινές επανεκδόσεις

Δεν είμαι απ’ αυτούς που θεωρούν το L’eclisse(1962) την καλύτερη ταινία του Antonioni. Άλλωστε, θα ναι λάθος να πιστεύουμε ότι η εμπειρία δεν έχει κανένα βάρος στο art and craft του κάθε μάστορα. Η ταινία, με μόνο πραγματικό θέλγητρο την ασπρόμαυρη φωτογραφία της και το νεαρότατο Alain Delon είναι η άριστη επιλογή οπτικού distraction ενώ χαλαρώνετε παντοιοτρόπως. Είναι ένα οπτικό ερέθισμα αρκούντως ενδιαφέρον, αλλά δε θα σας συνεπάρει κιόλας.(αυτό που προσπαθώ να πω με το γάντι, είναι ότι βρίσκω αυτή την ταινία του μεγάλου ομολογουμένως Antonioni κάπως βαρετή.)

Πριν οι ρέκτες του art cinema με πάρουν με τις κοτρόνες, σπεύδω να εξηγηθώ: κατ’ εμέ πάντα, η ταινία χωλαίνει σε βασικά σημεία. Καταρχήν, χωλαίνει από πρωταγωνίστρια. Καλή, χρυσή η Monica Vitti, αλλά ο κυριότερος λόγος που την πάσαρε εκείνη την εποχή ο Antonioni ως το απόλυτο θηλυκό είναι βέβαια η πολύ προσωπική σχέση τους. Να μην υποστηρίξει τη γυναίκα του ο χριστιανός θα ‘ταν κρίμα κι άδικο. Αλλά να μας πείσει κι εμάς ότι η λατρευτή του είναι σώνει και καλά χάρμα οφθαλμών θα ήταν ασυγχώρητη ηλιθιότητα.

Δεύτερον, η ταινία ανήκει στην πάλαι ποτέ εποχή που το κύμα του ευρωπαϊκού art cinema πλημμύριζε τις αίθουσες με το νωχελικό ρυθμό του και την άψογη αισθητική του και αναμενόμενα είναι σχόλιο της συγκεκριμένης εποχής. Σκηνές όπως αυτή στη Borsa(γιατί, την κοινωνική, οικονομική και διαπροσωπική αστάθεια θέλει να σχολιάσει ο Antonioni και όχι βέβαια να μας διηγηθεί ακόμη ένα love story) ή το tribal μουσικό intermezzo που θυμίζει τη μετααποικιακή παράνοια είναι πιο φορτισμένες με νόημα από τις σκηνές ουδέτερων εναγκαλισμών. Η τοποθεσία του σπιτιού της Vitti στο εύπορο προάστιο E.U.R.(Esposizione Universale di Roma) που χτίστηκε επί Μουσολίνι με το κτίριο που φαντάζει σα μανιτάρι κάνει μερικές ακόμη μερικές επιπλέον νύξεις για τη μπουρζουαζία και την ανία της και όλα αυτά είναι πολύ ωραία για τους ιστορικούς του κινηματογράφου, δεν είμαι σίγουρη όμως ότι έχουν αρκετό ενδιαφέρον για όλους τους υπόλοιπους.

Το L’eclisse είναι η τελευταία ταινία της άτυπης τριλογίας του Antonioni που αρχίζει με το L’avventura(1960) και συνεχίζει με το La notte(1961). Η Έκλειψη ήταν και η τελευταία ασπρόμαυρη προσπάθειά του, εκσυγχρονίστηκε στην αμέσως επόμενη το Il Deserto Rosso(1964). Η αποξένωση, η επίφαση συναισθημάτων και γενικά η επίφαση ζωής πίσω από τις λουστραρισμένες επιφάνειες κυριαρχούν εδώ ως θεματικές. Κατά το συνήθειο του σκηνοθέτη, ο χώρος, οι όγκοι των αντικειμένων παλεύουν να κλέψουν την παράσταση από τους πρωταγωνιστές. Οι πιο σημαντικές σκηνές δεν είναι αυτές που οι ήρωες είναι παρόντες, αλλά αυτές στις οποίες απουσιάζουν(βλ.last scene)

Συνοψίζοντας, εγώ λέω ότι η ταινία είναι λίγο-πολύ φλατ, μια διαρκής άσκοπη περιπλάνηση που δεν καταλήγει πουθενά και δε μας προκαλεί καμιά εσωτερική αναστάτωση, αλλά μας χαϊδεύει με την οπτική της δεξιότητα. Οι άλλοι λένε ότι είναι αριστούργημα, ω! πραγματικό αριστούργημα, μυαλό και μάτια έχετε, σας προτρέπω να κρίνετε μόνοι σας.

A more canonized point of view:

http://www.criterionco.com/asp/release.asp?id=278&eid=407§ion=essay